Elektrikli otomobil tarihi & Tesla devrimi. Otomobil sektörü elektrikli otomobillerle ilk defa tanışmıyor aslında. 20. yüzyılda öncelikle Amerika’da daha sonrada Kıta Avrupası’nda pek çok defa elektrikli otomobil denemeleri yapan firmalar ortaya çıktı. Ne yazık ki bunların hepsi başarısızlıkla sonuçlandı. Bu yazıda sizlerle kısaca önceki denemelerin neden başarısız olduğunu ve Tesla’nın piyasada geçmişten gelen bunca kötü örneğe rağmen neden ve nasıl başarılı olduğunu paylaşmaya çalışacağım.
İlk başarılı elektrikli araba
İlk başarılı elektrikli araba denemeleri 1890 yılında Amerika’da Iowa eyaletinin Des Moines şehrinde yasayan William Morrison tarafından gerçekleştirildi. Toplam altı yolcu kapasiteli bu araç ile William Morrison 23 km/h sürate ve 50 kilometre batarya menziline ulaştı. Sonraki 10 yıl içinde gerek Amerika’da gerekse Avrupa’da Morrison’un bu başarısını taklit eden ve hatta geliştiren birçok amatör elektrikli otomobil yatırımcısı da ortaya çıktı. Ne yazık ki bütün bu denemeler özellikle Amerika’da petrolün bulunması, fiyatının ucuzluğu ve günün koşullarında bugün geleneksel motor teknolojisi olarak adlandırdığımız içten yanmalı motorların sunduğu avantajlar ile rekabet gücüne sahip olacak derecede etkin olamadı. Henry Ford’un seri üretimde yarattığı maliyet devrimleri ve Ford Model A’nın durdurulamaz başarısı karşısında elektrikli otomobillere yapılan yatırımların durmasına sebep oldu.
1970’li yıllarda Amerika’nın benzin kaynaklarının erimesi ve ithal benzinin fiyatının yüksekliği (GM) General Motors ve (AMC) Amerikan Motors Corporation gibi bazı köklü otomobil devlerini yeniden elektrikli otomobil üretimini düşünmeye yöneltti. Özellikle Amerika’nın Kaliforniya eyaletinde 1970’lerden 1990’larin ortalarına kadar birçok deneme ve prototip üretimi gerçekleştirilmiş olsa da bu denemelerin hemen hemen hepsi Amerika’daki benzin firmalarının olumsuz lobi çalışmalarına karşı direnmeyi ya başaramayarak seri üretim aşamasına bile geçemedi, ya da geçse bile üretici için kar bırakacak satış rakamlarına ulaşamaması sebebiyle üretimi durdurulmak zorunda kaldı. Bütün suçu benzin lobisinde aramak da çok doğru olamayabilir aslında. Teknolojik hazırlık yetersizliği, başarısız pazarlama ve dizayn denemeleri de tüketicinin ilgisini çekememekte etken oldu. O günlerde kullanılan batarya teknolojisinin menzil yetersizliği ve batarya dolumu uygulamasındaki zorluklar açısından bakıldığında, tüketicinin bir arabadan beklediği fonksiyonu ve hazzı sunamamış olmaları da bu yıllardaki denemelerin başarısız olmasına katkıda bulundu.
Peki, elektrikli arabanın 20. yüzyıl boyunca başından geçenleri paylaştık, aklı başında olan hiçbir yatırımcının bile bile para kaybetmeyeceğini de öngörüyorsak, Elon Musk bütün bu olumsuzluklara ve geçmişten gelen bir tek başarılı hikaye olmamasına rağmen neden Tesla Motors’u kurdu? Neleri farklı yaptı, hangi hatalardan ders aldı, yatırımın finansmanını nasıl gerçekleştirdi, tüketiciye nasıl sundu, batarya dolum uygulamasındaki güçlükleri nesil bertaraf etti ve piyasada uzman olarak bilinen kişilerin ve hatta bütün yatırımcıların elektrikli araba isinden uzak dur temennisine rağmen neden elektrikli otomobil isine girdi? Dilerseniz bu hafta içeriğimizi burada keselim ve gelecek haftalarda bu sorulara tek tek cevap arayalım.
Kalın sağlıcakla.
Dr. Mehmet Balkanlı
South Georgia State College
Assistant Professor of Marketing
Diğer yazılar:
Elon Musk Tesla’yı neden kurdu?
