Elon Musk Tesla’yı neden kurdu? Elektrikli otomobiller ile ilgili başlattığım bu yazı serimde ilk hafta sizlerle elektrikli otomobilin tarihini paylaştım. Gecen hafta ise sizlerle Elon Musk’un başarı ve sansasyon dolu hayatını paylaştım. Eğer otomobil.com.tr ile bu yazıyla tanışıyorsanız lütfen ilk iki yazımı da okumayı unutmayın. Elektrikli otomobilin tarihçesi her ne kadar 19. yüzyıl sonlarına kadar uzansa da 20. yüzyıl boyunca elektrikli otomobil denilince akılda kalan şeyler birkaç başarısız denemeden ileri gidemedi. 20. yüzyıl genelinde sanayileşmede monopol oluşturan endüstriler ve bir elin 10 parmağına sığmayacak büyük aile ve grupların yukardan aşağıya dikte ettirttiği kar maksimizasyonuna öncelik veren isletme modeli hakim oldu. Elon Musk bu çizginin dışında kalan ilk gerçek 21. yüzyıl girişimcisi olarak 2000’li yılların başında bu 20. yüzyıl klasik işletme modellerini kendine hedef olarak seçti. Bu bağlamda Tesla onun için sadece bir araba markası ya da araba üreticisi değil ayni zamanda bu değişimde petrol ve otomobil monopolüne karşı kullandığı bir çeşit taktiksel araçtı.
Benzin fiyatlarında o yıllarda yaşanan küresel yükseliş insanları elektrikli otomobili düşünmeye yöneltti. Zaten pazarda hali hazırda pek çok Japon otomobil üreticisinin piyasaya sürdüğü liderliğini Toyota’nın Prius modelinin yaptığı hybrid otomobiller alınıp satılmaya ve halk tarafından takdir edilmeye başlamıştı. 2008 ve 2009 senelerinde yaşanan küresel krizde özellikle Amerika’da pek çok otomobil devi iflasın eşiğine gelmişti. Böyle bir süreçte borç içerisinde yüzen klasik otomobil üreticilerinin içten yanmalı motora yaptıkları on yılların yatırımını bir gecede elektrikli araçlara çevirmeleri de beklenemezdi. Halkta da çevreye ve küresel ısınmaya karşı gelişen bir duyarlılık vardı.
İşte bütün bu etkenlerin bir araya geldiği adeta mükemmel fırtına olarak adlandırılacak bir dönemde Elon Musk en doğru zamanda kökleşmiş petrol ve otomobil endüstrisine 21. yüzyıl girişimcisi kimliği ile savaş ilan etti. Elon dersini çok iyi çalışmıştı, geçtiğimiz yüzyılda elektrikli araba üreticilerinin hatalarını iyi analiz etmişti. Eğer elektrikli bir araç başarılı olacak ise bu aracın müşterilerin beklentilerine cevap vermesi hatta beklentilerinin önüne geçmesi gerekiyordu. Bu beklentilerden en önemlisi çevreci olmasıydı. Yenilenebilir enerji, çevreye zarar vermeyen sıfır emisyon özelliği, devletten aldığı çevreci vergi teşvikleri tek tek Elon Musk’in hanesine avantaj olarak yazıldı.
Bir teknoloji platformu: Tesla
Elon Musk o yıllarda yaptığı bir röportajda Tesla’yı insanlığın fosil yakıta olan bağımlılığını bitirmek için kurdum araba satmak için kurmadım, Tesla bir otomobil firması değil Tesla bir teknoloji platformudur dedi. Pek çok yatırımcı o yıllarda Elon’un ne dediğini ya idrak edemedi ya da klasik yatırım eğitiminin öğretilerine sığmayan çizgisinden çekindi. Artik yapılması gereken tek bir görev vardı, batarya menzili olarak klasik otomobiller ile rekabet edebilecek bir batarya teknolojisi üretmek ve dizayn olarak insanların hayranlık duyacağı, çekici bir otomobil tasarlamak. Tesla bu plan doğrultusunda ilk olarak Tesla Roadster ile piyasaya çıktı. Amerika’daki satış fiyatı yaklaşık yüz bin dolar seviyesindeydi, dizaynı Lotus, batarya teknolojisi ise kutulanmış binlerce lithium pil hücresinden oluşuyordu. Bu otomobilin satış rakamları çok etkileyici olmasa da çevreye duyarlı birçok zenginin koleksiyonuna girmeyi başardı.
Elon Musk ayrıca Arnold Schwarzenegger gibi birçok ünlü isme de Tesla Roadster satmayı başardı. Tesla Roadster başarılı bir elektrikli otomobil değildi, müşterilerine sorunlar da yarattı, birçok defa geri çağrıldı ve çeşitli parçalarının değiştirilmesi gerekti ama yinede bu modelin satışından kazanılan para Tesla Model S’in üretilebilmesini mümkün kılmıştı. O yıllarda Tesla’yi alan ilk müşteriler bu arabayı çevreye duyarlılıklarından ötürü almışlardı. Bu karakteristik Tesla Model S ile devam etti. Tesla artık bir kendini ifade etme, hayat tarzı sembolü olma yolunda emin adımlarla ilerliyordu ve sadık müşteri ağını hızla genişletiyordu. Eğer bu yazdıklarım hoşunuza gidiyor ve bu konuya meraklı arkadaşlarınız, tanıdıklarınız var ise lütfen yazılarımı ve otomobil.com.tr adresini, özgür otomobil yayıncılığının yapıldığı bu ücretsiz platformu tanıdıklarınızla paylaşmayı unutmayın.
Kalın sağlıcakla,
Dr. Mehmet Balkanlı
South Georgia State College
Assistant Professor of Marketing
Diğer yazılar:
Elektrikli otomobil tarihi ve Tesla devrimi
Tesla’nın üstünlükleri nelerdir?
Tesla ve ilk prensipler teorisi
