Oto ekspertiz raporu. İkinci el otomobil piyasası, her zaman gündemde olan bir konu. İkinci el araç alacak kişilerin aklını meşgul eden konuların başında fiyat ve otomobilin mekanik-kaporta ve kaza durumu var. Eskiden satın alınacak otomobillerin genel durumu, kaza durumu ve arıza durumu hakkında genelde tanıdık usta, tamirci ve servisler akla geliyordu. Şimdi ise ikinci el araç alım-satımında, aracın durumu hakkında rapor veren oto ekspertiz firmaları var. Bu yazıda oto ekspertiz işleminde otomobilin nerelerine bakılıyor, kısaca değineceğiz. Öncelikle ekspertiz kelimesinin anlamına bakalım. Fransızca kökenli bir kelime olan “ekspertiz”in sözlük anlamı “Bilirkişi tarafından yapılan inceleme”.
Giriş seviyesi oto raporlamalar genelde kaporta ekspertizi, boya ekspertizi ve araç altı ekspertizini içeriyor. Daha kapsamlı oto ekspertiz raporlarındaysa bunlara ek olarak motor, mekanik, süspansiyon testi, yanal kayma testi, ön-arka düzen incelemesi, iç aksam kontrolü ve OBD bağlantısı ile arıza kontrolü de yapılır. Oto ekspertiz için yapılan incelemenin fiyatı, bu işi yapan firmaya ve yapılan raporlamanın kapsamına göre değişkenlik gösteriyor. İnternette bu fiyat aralığı giriş seviyesi için 170 TL civarındayken, kapsamlı ekspertizde bu fiyat 700 TL’ye kadar çıkabiliyor.
İkinci elde oto ekspertiz raporu zorunlu mu?
İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik madde 14’e göre; 8 yaş ve 160 bin km altı ikinci el araç alım-satımında oto ekspertiz raporu olması gerekiyor. Ancak oto ekspertiz, bu kapsam dışındaki daha yaşlı ve yüksek kilometreli araçların genel durumu hakkında da bilgi vermesi açısından faydalı. Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli noktaların başında oto ekspertiz firmasının TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip olması.
Oto ekspertiz raporunda merak edilenler
• Yanal kayma testi: Otomobilin ön düzen açılarındaki ayarsızlıklar, aracın düz gidişine etki eden nedenlerin başında gelir. Yanal kayma testi ile aracın 1 km’lik mesafede sağa veya sola ne kadar kayabileceği metre olarak (km/m) olarak tespit edilir.
• Süspansiyon testi: Çoğu insana “amortisör” sürüş konforunu düşündürtse de, aslında tekerleklerin yukarı aşağı hareketini de kontrol eder ve yol tutuş konusunda kritik öneme sahiptir. Bu testte, araç test cihazı üzerine çıkar. Bu cihaz ürettiği titreşimlerle tekerlekleri yukarı aşağı yönde hareket ettirilerek, kasisten geçiş, çukura düşüş simüle edilir. Bu şekilde aracın süspansiyon verimliliği ölçülür. Tek tek süspansiyon başına ölçülmesinin ardından ön ve arka değerler arasındaki farklılıklar da ölçüm sonucunda verilir.
• Fren testi: Fren testi için tamburlu ölçüm cihazına çıkan aracın dört tekerleğinin maksimum fren kapasitesi ölçülür. Ayrıca ön ve arka tekerleklerin sağ-sol tekleri arasındaki frenleme farkları da ortaya konur. Toplam fren verimlilikleri ortaya konan aracın el freni performansı da bu testte ortaya çıkar.
• Diagnostik test: OBD (on board diagnostics) soketi üzerinden yapılan diagnostik test, modern araçlar için olmazsa olmaz testlerden birisidir. OBD soketi üzerinden aracın elektronik beynine bağlanılarak arıza taraması yapılır. Bu sayede araçta mevcut, kayıtlı elektronik arızaları (ABS, ESP, ASR sistemi ile ilgili olanlar ve diğerleri gibi) görmek mümkün olur.
• Akü testi: Aküler zaman içinde özelliklerini ve şarj tutma özelliklerini kaybederler. Bu test ile araca bağlı olan akünün voltajı, şarj durumu, akım değeri ölçülür ve akünün ne kadar ömrü kaldığı konusunda fikir sahibi olunur.
• Dyno(dinamometre) testi: Otomobilin gerçek gücünün, katalog değerlerine ne kadar yakın olduğu, motor performansı ve sağlığı açısından önemlidir. Bu teste girecek otomobilin bakımlı olması, hava filtresini, yakıt filtresinin temiz olması ve yağın da iyi durumda olması sonuca etki eden noktalardandır. Motor arızası olması durumunda da güç düşük çıkacaktır. Dinamometre ölçümü sonunda aracın motor gücü, torku, güç kayıpları ve tekerleklere ulaşan güç ortaya konulur.
